Pejzaż wolnomularski w Polsce (stan na koniec 2013 r.)

Wolnomularstwo w Polsce odrodziło się po 1989 roku /po okresie uśpienia - dekret Prezydenta RP z 1938 roku/. Wolnomularstwo nie jest jednolitym ruchem, lecz nurtem podzielającym wspólne ideały i zasady, dążącym do zmiany człowieka oraz społeczeństwa według zasad Wolności, Równości i Braterstwa. Wolnomularstwo jest wewnętrznie zróżnicowane: tworzą je zarówno organizacje konserwatywno-tradycjonalistyczne, liberalne, jak i mistyczno-ezoteryczne.

1. Wolnomularstwo liberalne

Wolnomularstwo liberalne różni się między sobą stosunkiem do transcendencji i jej emanacji - Wielkiego Architekta Wszechświata, który przez wolnomularstwo liberalne nie jest rozumiany w pojęciu religijnym jako Bóg, a stanowi przejaw Niewiadomego, Nieodkrytego, lub też jest pomijany w rytuale.

Wielki Wschód Polski (WWP)

Zakon - stowarzyszenie wolnomularskie nurtu liberalnego, wywodzące się z Wielkiego Wschodu Francji (GOdF), od którego otrzymało patent. Przyjmuje zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Pracuje w rycie (obrządku) francuskim oraz w szkockim dawnym i uznanym, w szkockim dawnym poprawionym. Należy do najbardziej racjonalistycznego nurtu masonerii. Prowadzi stopnie wtajemniczenia od 1do 33 stopnia RSDiU oraz od 1 do 5 porządku rytu francuskiego.

Aktualnie w ramach WWP pracują następujące warsztaty:

loże niebieskie:

1. „Wolność Przywrócona”, Loża Matka - Warszawa
2. „Nadzieja” - Warszawa
3. „Galileusz” - Bydgoszcz
4. „Kultura” – Warszawa (zawieszona)
5. „Cezary Leżeński” - Warszawa
6. „Atanor” -Warszawa
7. „Witelon” - loża z siedzibą w Warszawie dla osób z całego kraju
8. "Moria" - loża pracująca na Wschodzie Rygi, Łotwa (poza granicami Polski)

loże wyższych stopni:

1. Kapituła „Sokrates” (ryt franc.)- Warszawa
2. Kapituła „Jedność Prawdziwa” (ryt franc.)- Warszawa
3. Loża Doskonalenia „Wieża Babel” - Warszawa

trójkąty masońskie, czyli zalążki przyszłych lóż:

1. "Jan i Elżbieta Heweliusz" - Gdańsk, współpracujący z Lożą "Galileusz"

2. "Piramida Północy" - Warszawa (pracuje w rycie Memphis Misraim)

Należy wspomnieć, że w Krakowie od ponad 20 lat, pracuje loża „Gabriel Narutowicz” – działająca bezpośrednio w strukturach Wielkiego Wschodu Francji (niezależna od WWP).

Federacja Polska „Le Droit Humain”

Federacja Polska „Le Droit Humain” to część Międzynarodowego Mieszanego Zakonu Wolnomularskiego „Le Droit Humain”. Przyjmuje zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Międzynarodowa siedziba zakonu mieści się w Paryżu. „Le Droit Humain” (Prawo Człowieka) pracuje w rycie szkockim dawnym i uznanym oraz respektuje transcendencję w postaci Wielkiego Architekta Wszechświata. Prowadzi stopnie wtajemniczenia od 1do 33 RSDiU.

Aktualnie w Federacji Polskiej „Le Droit Humain” pracują następujące warsztaty:

loże niebieskie:

1. "Pierre et Marie Curie" - Warszawa
2. "Konstytucja 3 Maja" - Warszawa
3. "Orzeł Biały" - Katowice
4. "Rancontre Fraternelle" (francuskojęzyczna) - Warszawa
5. "Braterstwo pod Wawelem" Kraków

loże stopni wyższych:

1. Loża Doskonalenia "Spirala" - Warszawa
2. Kapituła Różokrzyżowa "Feniks" - Warszawa
3. Areopag „Orzeł Biało-Czarny” - Warszawa

Wielka Żeńska Loża Francji (WŻLF)

WŻLF nie jest obediencją stricte międzynarodową, ale posiada loże na całym świecie. Jako pierwsza obediencja kobieca stawia sobie za zadanie umożliwienie kobietom w innych krajach tworzenia wolnomularskich warsztatów. W tym celu, w 1978 roku WŻLF stworzyła specjalną lożę „La Rose des Vents” (Róża Wiatrów), która inicjuje kobiety spoza Francji, pomaga w założeniu warsztatów, które w miarę ich rozwoju przekształcają się w niezależne, samodzielne obediencje. Tą drogą powstały Wielka Żeńska Loża Szwajcarii, Wielka Żeńska Loża Belgii, Wielka Żeńska Loża Portugalii, Wielka Żeńska Loża Hiszpanii, Wielka Żeńska Symboliczna Loża w Wenezueli.

Rytem obediencji jest ryt szkocki, dawny i uznany. W obediencji,są także loże, które pracują w rycie szkockim przywróconym, francuskim, francuskim 1801 i francuskim rektyfikowanym. Jedna loża pragnąc zachować ślad tradycji pracuje w rycie adopcyjnym. Wolnomularki z WŻLF mają możliwość dalszego doskonalenia w wyższych stopniach wtajemniczenia w odrębnych strukturach w zależności od praktykowanego rytu.

W Warszawie pracują dwie żeńskie loże, w rycie szkockim, dawnymi i uznanym. Siostry uznają transcendencję, respektując absolutną wolność sumienia i religii bądź braku jej wyznawania. Utrzymują braterskie kontakty ze wszystkimi obediencjami i przyjmują się wzajemnie na pracach z wolnomularzami ze wszystkich uznanych warsztatów obediencji liberalnych.

loże niebieskie:

1. Prometea - Warszawa
2. Gaja Aeterna - Warszawa

loże stopni wyższych:

Siostry Prometei i Gai Aeterny aktualnie pracują w lożach Najwyższej Żeńskiej Rady Francji:

1. Loża Doskonalenia "Porte de l'Univers" (Wrota Kosmosu), 4-14 st. - Paryż
2. Kapituła "Rosa Universalis", 18 st. - Paryż 

Wielka Loża Kultur i Duchowości (GLCS)

Najmłodsza obediencja wolnomularska w Polsce, założona w 2003 w Paryżu, przez Wielkiego Mistrza Marcela Laurent i 15 Braci Wielkiej Loży Narodowej Francji. GLCS to społeczność kobiet i mężczyzn, która nastawiona jest na całkowitą równość, bez względu na ich poziom praktyki lub wiedzy, niezależnie od ich pochodzenia kulturowego lub społecznego, która za cel stawia sobie wspólne wytyczenie drogi w Masonerii. Uznaje ona transcendencję i Wielkiego Architekta Wszechświata; pracuje w Rycie Szkockim Dawnym i Uznanym.

Zapalenie Świateł GLCS w Polsce nastąpiło na W.: Torunia, 11 października 2008 r. Aktualnie w Polsce pracują trzy loże GLCS:

loże niebieskie:

1.  „Ul” - Toruń
2. „Erasmus Roterodamus” - Ustroń
3. „Jan Henryk Dąbrowski” - Warszawa

2. Wolnomularstwo konserwatywno-tradycjonalistyczne:

Wielka Loża Narodowa Polski (WLNP)

Zakon i stowarzyszenie wolnomularskie nurtu "anglosaskiego", swoje zasady działania wywodzi z tradycji reprezentowanej przez Wielką Zjednoczoną Lożę Anglii. Zgodnie z Konstytucją Andersona z 1723 roku, przyjmuje do swojego grona wyłącznie mężczyzn. Uznaje transcendentność Wielkiego Architekta Wszechświata. WLNP nie utrzymuje oficjalnych stosunków z masonerią liberalną – WWP, DH, GLCS, WŻLF. Prowadzi stopnie wtajemniczenia od 1 do 33 stopnia RSDiU.

Aktualnie w ramach obediencji WLNP pracuje 11 warsztatów, jedna loża pozostaje w stanie uśpienia:

loże niebieskie:      

1. Loża Matka „Kopernik” - Warszawa
2. „Walerian Łukasiński” - Warszawa
3. „Przesąd Zwyciężony” - Kraków
4. „La France” (fr.) - Warszawa
5. „Świątynia Hymnu Jedności” - Poznań
6. „Eugenia Pod Ukoronowanym Lwem” - Gdańsk
7. „Pod Szczęśliwą Gwiazdą” - Warszawa
8. "Ivan Łuckiewicz" - Warszawa
9. "Silesia" - Katowice
10. "Wolność Odzyskana" - Lublin (uśpiona)
11. "Emil Drach" – Katowice
12. „Pi” (P) – Warszawa

loże wyższych stopni:

1. "Jan Józef Lipski" - Warszawa
2. "Miłość i wierność" - Poznań
3. "Góra Wawel" - Kraków
4. "Świątynia Izis" - Warszawa (pracuje w j. francuskim)

kapituły Różokrzyżowców:

• "Tadeusz Gliwic" - Warszawa
• "Andrzej Strug" - Poznań

Areopag Kadosz - Warszawa, Konsystorz 32 st. "Polonia"